2025 Yılının Teknoloji Trendleri

2025 yılına kısa bir süre kala, yeni yılın teknoloji trendlerine dair öngörüler ortaya

çıkmaya başladı. Info-Tech Araştırma Grubu, “Tech Trends 2025” adlı raporunda, bilgi

teknolojilerinde büyük dönüşümlere yol açacak altı temel eğilime dikkat çekiyor.

Araştırma, 2024 yılının Mart ve Temmuz ayları arasında dünya genelinde 1000’e yakın

bilgi teknolojisi uzmanından toplanan verilerle hazırlanmış. Ayrıca, raporun

şekillendirilmesinde Blockchain Araştırma Enstitüsü, Nubinary, Kyield, SAS, Xprize

Quantum, IBM Quantum Industry & Technical Services, HP Inc, Voices.com, SWEAR ve

British Columbia Üniversitesi gibi önemli kuruluşlardan temsilcilerle yapılan uzman

görüşmeleri de etkili olmuş.

İşte 2025’te daha fazla konuşacağımız 6 teknoloji trendi;

1-) Yapay Zeka Avatarlar ve Sohbet Botları

Üretken yapay zeka, kullanıcı deneyimlerini dönüştürerek yazılımlarla daha doğal bir

etkileşim sağlayan sohbet robotları ve ses teknolojileri sunuyor. Microsoft Copilot,

Salesforce Einstein ve Amazon Q gibi araçlar, kullanıcıların karmaşık menü ve ikonlarla

uğraşmak yerine konuşarak ihtiyaçlarını karşılamalarına olanak tanıyor. Ancak, bu

teknolojiler hatalara ve veri gizliliği risklerine oldukça açık. Ayrıca, yapay zeka destekli ses

klonlama teknolojileri sayesinde gerçek insan sesine benzeyen içerikler hızla üretilebiliyor

ve bu, medya, sağlık ve reklam gibi sektörlerde büyük bir potansiyel sunduğu gibi

tehditleri de içinde barındırıyor. Bu durum, yapay zeka tespitine yönelik daha güçlü

sistemler ve savunma mekanizmalarına olan ihtiyacı artırıyor. Birçok kurumsal sisteme

entegre edilen yapay zeka avatarları ve sohbet robotları, müşteri hizmetlerinden yazılım

geliştirmeye, pazarlamadan kullanıcı deneyimlerine kadar pek çok alanda köklü

değişimler sağlıyor. Info-Tech’in anketine göre, katılımcıların %70’i üretken yapay zeka

sohbet robotlarını halihazırda kullanırken, Microsoft Copilot %78,84’lük bir oranla bu

alanda en çok tercih edilen araç konumunda.

2-) Deepfake’ten Korunma

Yapay zeka araçlarıyla oluşturulan dijital personalar, genellikle meşru iş amaçları için

kullanıldığında bireylerin onayını gerektiren güvenlik önlemleri içeriyor. Ancak, bu

teknolojilerin açık kaynaklı sürümleri veya korsan yazılımları kötü niyetli kişilerin eline

geçebiliyor. Bu durum, internet üzerindeki yanlış bilgi sorununu derinleştiriyor ve

dolandırıcılıkta kullanılan sosyal mühendislik yöntemlerini daha etkili hale getiriyor.

Deepfake teknolojisi, insanların görsel bilgileri ele alış biçimi nedeniyle tehlike arz ediyor.

İnsan beyni görsel verileri kritik düşünmeden kabul etmeye eğilimli olduğu için, bu tür

sahte içerikler gerçekmiş gibi algılanabiliyor. Dünya Ekonomik Forumu’nun 2024 Küresel

Riskler Raporu, yanlış bilgi ve dezenformasyonu önümüzdeki iki yıl için en ciddi tehdit

olarak değerlendiriyor. Deepfake’lerin siyasi seçimleri manipüle etmek, liderleri yanlış

tanıtmak, hisse senedi manipülasyonu yapmak gibi birçok alanda toplumlara zarar

verebileceği belirtiliyor. 

Yapay zekanın ürettiği dijital insan figürleri giderek daha da karmaşık ve anlaşılması zor

bir hal almaya başladı. Üretilen deepfake materyaller dolandırıcılık ve yanlış bilgilendirme

için güçlü bir araç haline geldi. Hazırlanan raporda bilgi teknolojilerinin önde gelen

isimlerinin, artan yapay zeka destekli siber saldırı tehdidi ile mücadele etmek ve

verilerinin bütünlüğünü sağlamak için yapay zeka destekli tespit araçlarına, blok zinciri

gibi içerik doğrulama yöntemlerine öncelik verdiği ifade ediliyor.  Info-Tech'in bulgularına

göre yapay zeka, 5 üzerinden 3,55'lik bir bozulma riski puanıyla, yetenek eksikliğinin

hemen ardından iş operasyonları için en yıkıcı ikinci güç olarak yer alıyor.

3-) Kuantum Bilişim

Kuantum bilişim, teorik çalışmaların ötesine geçerek artık bulut platformları üzerinden

erişilebilir hale geldi ve işletmeler için gerçek dünya iş deneylerini mümkün kılmaya

başladı. Günümüz bilgisayarlarının aylarca hatta yıllarca sürebilecek karmaşık

problemleri, kuantum bilgisayarları saniyeler içinde çözebilecek kapasitede. 2025 yılında,

özellikle dijital altyapısı gelişmiş sektörlerde kuantum bilişime yönelik yatırımlar artış

gösteriyor. Araştırmalara göre, ileri teknolojiye sahip şirketlerin %34’ü 2025 yılı sonuna

kadar kuantum bilişim yatırımı yapmayı planlıyor. Ancak bu teknoloji henüz klasik

bilgisayarların yerine geçecek bir seviyede değil ve sadece çok karmaşık problemleri

çözmede daha etkili. Şirketler, bu teknolojiye geçişte uygun yetenekli çalışanları bulma ve

kuantum sistemlerini mevcut sistemlerle entegre etme gibi zorluklarla karşılaşıyor. Yine

de, ilaç keşfi, finansal modelleme, malzeme bilimi ve lojistik gibi alanlarda kuantum

bilişim önemli yenilikler vadediyor. Medya, telekom ve teknoloji şirketlerinin %33’ü

kuantum bilişim yatırımı yaparken, bunu %27 ile kamu sektörü ve %20 ile finans sektörü

takip ediyor.

Bu yıl Türkiye, ilk yerli kuantum bilgisayarı “QuanT”yi tanıtarak önemli bir teknoloji

atılımına imza attı. Tanıtım sırasında konuşan TOBB Başkanı Rıfat Hisarcıklıoğlu,

QuanT’nin sağladığı işlem gücüyle savunma sanayi, finansal teknoloji, mobilite ve siber

güvenlik gibi stratejik alanlarda Türkiye’nin küresel rekabet gücünü

artıracağını vurguladı. 

4-) Kuantum Sonrası Kriptografi 

Kuantum bilgisayarlar gelecekte mevcut şifreleme yöntemlerini kırabilecek güce

ulaşabilir, bu da bilgi güvenliği için ciddi bir tehdit oluşturuyor. “Q-günü” olarak

adlandırılan bu belirsiz tarihte, kuantum bilgisayarların günümüzde yaygın olan RSA gibi

şifreleme standartlarını kolayca çözebileceği öngörülüyor. Bu durum, özellikle finans,

sağlık, telekomünikasyon ve hükümet gibi hassas verileri korumakla yükümlü sektörleri

ciddi şekilde etkileyebilir. Uzmanlara göre, Q-günü önümüzdeki 10-15 yıl içinde

gerçekleşebilir. Bu nedenle, güvenlik standartlarını kuantum bilgisayarlara dayanıklı hale

getirmek için şimdiden harekete geçilmesi gerekiyor. 2024 yılında NIST tarafından

duyurulan kuantum dayanıklı şifreleme standartları, bu geçiş sürecine rehberlik etmeye

başladı. Ancak, “Şimdi Hasat Et, Daha Sonra Çöz” saldırıları gibi gelecekteki tehditlere

karşı bugünden önlem almak da kritik öneme sahip.

Kuantum teknolojisinin gelişme hızı göz önüne alındığında Kuantum sonrası kriptografinin

benimsenmesi, özellikle finans, sağlık ve kamu gibi hassas verileri işleyen sektörler için

artık kritik bir öncelik haline geldiği görülüyor. Info-Tech hazırladığı raporda bilişim

teknolojileri departmanlarının %16'sına kıyasla gelişmiş bilişim teknolojileri

departmanlarının %31'inin 2025'in sonundan önce kuantum sonrası kriptografiye yatırım

yapmayı planladığını bildiriyor. 

5-) Uzman Modeller

Yapay zeka teknolojileri, işletmelerin iş süreçlerini geliştirmesi ve müşteri beklentilerini

yükseltmesi açısından büyük bir potansiyele sahip. Özellikle bilgi teknolojisi  firmaları bu

alanda yatırımlara öncülük ediyor. Yapay zekadan en iyi şekilde faydalanmak isteyen

kuruluşların, yapay zekanın teknik zorluklarının ötesinde, iş süreçlerine entegrasyon,

doğru veri yönetimi, özel modeller geliştirme ve çalışanlara bu teknolojiyi kullanma

yetkinliği kazandırma gibi konulara odaklanmaları gerekiyor. Yapay zekanın güçlü yanları

arasında büyük veri kümelerini analiz etme ve hızlı sonuçlar sunma yeteneği bulunsa da,

başarının anahtarı insan desteğini tamamen kaldırmadan mevcut süreçleri yapay zeka ile

desteklemek. Ayrıca, yapay zekanın herkes tarafından erişilebilir ve kullanılabilir hale

gelmesi (demokratikleşmesi), iş yerlerinde daha fazla verimlilik sağlanmasına olanak

tanıyor.  Info-Tech hazırladığı raporda yüksek olgunluğa sahip bilgi teknolojisi

departmanlarının %80'inin halihazırda yapay zekaya yatırım yaptığını veya 2025'in

sonuna kadar bunu yapmayı planladığını belirtiyor.

6-) Yapay Zeka Hakimiyeti

Yapay zeka, işletmeler için hem büyük fırsatlar hem de ciddi tehditler sunuyor. Özellikle

müzik ve haber gibi yaratıcı sektörlerde yapay zeka, iş modellerini tehdit etmeye başladı.

Örneğin, yapay zeka ile müzik üreten programlar, kullanıcı taleplerine göre yeni şarkılar

oluşturabiliyor, bu da sanatçılar ve müzik endüstrisi için gelir kaybına yol açabilir. Benzer

şekilde, haber siteleri de arama motorlarının yapay zeka tarafından üretilen cevapları

sayesinde daha az ziyaret alarak reklam ve abone gelirlerini kaybetme riskiyle karşı

karşıya. Bunun sonucunda müzik ve haber endüstrisindeki bazı şirketler, yapay zeka

üreticilerine telif hakkı ihlali nedeniyle dava açıyor. Ancak tehdit sadece yaratıcı

sektörlerle sınırlı değil; müşteri hizmetlerinden eğitime, finanstan yazılım geliştirmeye

kadar birçok alanda yapay zekanın iş yapış biçimlerini değiştirebileceği düşünülüyor.

Şirketler, yapay zekanın potansiyel faydalarından yararlanırken, veri gizliliği, maliyetler ve

performans standartları konusunda kontrolü elde tutmaya çalışarak bu değişime

hazırlanıyor.

Info-Tech raporda, kuruluşların hassas verileri korumak, maliyetleri düşürmek ve yapay

zeka performansını artırmak için yapay zeka benimsenmesini yönetişim ve kontrol ile

dengelemeye odaklandığını açıklıyor. Kısacası firmalar, yapay zekâyı etkin bir şekilde

kullanabilmek için hem teknolojik hem de yönetimsel dengelerin kurulması gerektiğini

vurguluyor. 2026 yılına kadar, daha fazla şirketin yapay zeka girişimleri üzerinde kontrolü

sürdürmek amacıyla yerelleştirilmiş yapay zeka modelleri çalıştıracağı tahmin ediliyor.

Gizlilik ve güvenlik endişeleri, yapay zeka  yatırım kararlarını etkileyen faktörler listesinin

başında yer alıyor, Info-Tech’in araştırmasına katılan firmaların %65'i bunu önemli bir

husus olarak belirtiyor.

2025 yılı, bilgi teknolojilerinde çığır açan gelişmelerin yaşanacağı bir döneme işaret

ediyor. Tech Trends 2025” raporu, yapay zeka avatarları ve sohbet botlarından kuantum

bilişime, deepfake’lerden kuantum sonrası kriptografiye kadar uzanan altı temel trendi

öne çıkarıyor. Bu teknolojiler, iş süreçlerini dönüştürme ve büyük fırsatlar sunma

potansiyeli taşıyor olsa da, aynı zamanda veri güvenliği, gizlilik ve etik gibi önemli riskleri

de beraberinde getiriyor. Şirketlerin, bu yenilikleri benimserken iş süreçlerine entegre

etmek, doğru veri yönetimini sağlamak ve teknoloji ile insan katkısını dengede tutmak

gibi zorlukları çözmeleri gerekiyor.

25 Aralık 2024

Mustafa Murat Acar